Aylar öncesinden,
Gerek sosyal medyada,
Gerek katıldığım televizyon programlarında,
Gerek Paramedya yazılarımda,
Gerekse de Karıncalar TV’de söyledim…
Bankalarda BIÇAK KEMİĞE dayandı!
Öyle ki,
Garanti Bankası 2024 1. Çeyrek finansalları gidişatı net olarak ortaya koymuş vaziyette.
Diğerlerinde de benzer durumu göreceğiz.
Ne demek istiyorum gelin izah edeyim.
Mevduat bankalarının iki temel faaliyet geliri söz konusudur.
Bunlar ‘Net Faiz Geliri’ ve ‘Alınan Ücret ve Komisyonlar’dır.
Net faiz geliri; mevduatlardan toplanan paranın satılması yani kredi verilmesi veya menkul kıymetlere yatırım karşılığı elde edilen faiz geliriyle oluşur.
Bu bahisle, alınan faiz ile ödenen faiz arasındaki fark esas bankacılık faaliyeti gelirini oluşturur.
Diğeri ise, müşterilerden ücret ve komisyon adı altında elde edilen kazançlardır.
Aşağıda, Garanti Bankasının 2022, 2023 ve 2024 yılları birinci çeyrek finansal sonuçları itibariyle ‘Ödenen Faiz/Alınan Faiz’ oranlarını ve ‘Net Ücret & Komisyon Gelirleri/Dönem Net Karı’ oranlarını görmektesiniz.
Bilindiği üzere Türkiye’de TL mevduat vadesi alışkanlığı ortalama 30 ila 40 gün civarındadır.
Ayrıca, yüzdürülen kredilerin tahakkuk esaslı raporlamada fiktif karlar oluşturduğu da bir gerçektir.
Bu bahisle, bankaların alınan ve ödenen faiz pozisyonlarına ilişkin bir analiz yapılacak ise en sağlıklısı tahakkuk esasından sıyrılarak NAKİT GERÇEKELEŞMELERE bakmak olacaktır.
Dolayısıyla Garanti Bankası’nın konsolide olmayan nakit akış tablosu üzerinden alınan faiz ile ödenen faiz ilişkisi analiz edildiğinde; 2022 yılıyla mukayese edildiğinde; ‘Ödenen Faizin’ ‘Alınan Faize’ oranının %33’ten %74’e çıktığı görülüyor.
Yani, esas bankacılık faaliyetinden karlılıkta MÜTHİŞ BİR GERİLEME VAR!
2022 yılında 100 TL’lik faiz girişinin maliyeti 33 TL iken; mevcut durumda maliyet 74 TL’ye çıkmış.
Peki, Garanti Bankası BU KAYBI nereden TELAFİ ETMİŞ?
Pek tabi ki, müşterilerinden.
2022 yılı birinci çeyrek itibariyle, dönem net karının %36’sı müşterilerden ‘o, bu, şu isimle’ elde edilen ‘ŞUBEYE AYAKBASTI PARASINDAN’ gelmişken; 2024 yılı birinci çeyrek itibariyle ‘Net Ücret ve Komisyon Gelirlerinin’ ‘Dönem Net Karına’ oranı %84’de yükselmiş.
Yani Garanti Bankası, MÜŞTERİ VELİNİMETTİR sözünün hakkını tam manasıyla vermiş!
Değerli okurlar,
Türkiye bankacılık esaslı bir finansal sisteme sahiptir.
O yüzden bankaların durumu Türkiye finansal sisteminin durumunu yansıtmaktadır.
Sıkılaşma yani faiz artış süreci hiç şüphesiz ki zaruridir, lakin bankacılık sektörünü KÖŞEYE SIKIŞTIRMIŞ vaziyettedir.
Toplanan TL satılamamaktadır ve yüzdürülen kredilerin zarar yazılması ise bir kıvılcıma bakmaktadır.
Emin olunuz ki, önümüzdeki süreçte bankalar için darboğazdan çıkış formülünü fazlasıyla tartışacağız.
Sevgi ve vicdanla kalın…
Doç. Dr. Soner GÖKTEN