Merkez Bankası, bankaların bilançolarındaki TL oranının artmasını amaçlayan yeni düzenlemesine ilişkin uygulama talimatını bankalarla paylaştı.
Bankalara menkul kıymet tutma yükümlülüğü için yeni hedefler veren, %60-70 arasında TL hedefini tutturan bankaları ise ödüllendiren uygulamada kullanılacak formül de talimatta yer aldı.
TCMB’den yapılan açıklamada 31 Aralık 2022 tarihinde menkul kıymet tesisine tabi yükümlülüklerinin kapsamıyla ilgili tebliği değişimi ve 7 Ocak 2023 tarihinde yayımlanan Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğ’de (Tebliğ) yapılan değişiklikle gerçek ve tüzel kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payına göre ilave veya indirimli olarak menkul kıymet tesis edilmesi kararlarıyla ilgili hesaplama yönteminin detaylarına yer verildi.
Banka daha önce yurt içi yerleşik gerçek kişiler ve reel kesim ile yapılan yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar ile yabancı para fon sağlayan müşteriler ile finansal türev işlemler yapılarak menkul kıymet tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılması amacıyla yapılan işlemleri kapsayacak şekilde genişletilmesine karar vermişti.
TCMB’den yapılan son açıklamada ise menkul kıymet tesisine tabi yükümlülüklerin kapsamına ilişkin bahse konu değişikliklerin Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payı hesaplamasına da yansıtılmasına karar verildiği duyuruldu.
Buna göre;
Gerçek kişi Türk lirası payı = (M1-T1+R1) / (M1+M2+R1+R2) * 100
M1 = Gerçek kişilere ait Türk lirası cinsinden mevduat/katılım fonu
M2 = Yurt içi yerleşik gerçek kişilere ait yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu
T1 = Yabancı para fon sağlayan yurt içi yerleşik gerçek kişi müşteriler ile finansal türev işlemler
yapılarak menkul kıymet tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılmasına neden olacak nitelikteki işlemler (müşterinin vadede Döviz alım yönünde yaptığı)
R1 =Yurt içi yerleşik gerçek kişilerle yapılan Türk lirası cinsinden repo işlemlerinden sağlanan
fonlar
R2 =Yurt içi yerleşik gerçek kişilerle yapılan yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan
fonlar
Tüzel kişi Türk lirası payı = (M3-T3+R3) / (M3+M4+R3+R4) * 100
M3 = Tüzel kişilere ait Türk lirası cinsinden mevduat/katılım fonu
M4 = Yurt içi yerleşik tüzel kişilere ait yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu
T3 = Yabancı para fon sağlayan yurt içi yerleşik tüzel kişi müşteriler ile finansal türev işlemler
yapılarak menkul kıymet tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılmasına neden olacak nitelikteki işlemler (müşterinin vadede döviz alım yönünde yaptığı)
R3 = Yurt içi yerleşik tüzel kişilerle yapılanTürk lirası cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar
R4 =Yurt içi yerleşik tüzel kişilerle yapılan yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan
fonlar
olarak belirlendi.
TCMB yaptığı duyuruda tüzel kişi mevduat/katılım fonundan Tebliğin 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan ve Uygulama Talimatının “2.A. Menkul kıymet tesisine tabi yükümlülüklerin kapsamı” bölümünde açıklanan kalemler hariç tutulacağını ve Merkez Bankası, diğer bankalar ve mali kuruluşlarla yapılan repo işlemleri ve türev işlemlerin hesaplamalarda dikkate alınmayacağını kaydetti.
Yapılan açıklamada uygulamaların geçerli olacakları tarihlere de yer verilerek “Gerçek ve tüzel kişi Türk lirası payı hesaplamasında yapılan değişiklikler menkul kıymet tesisi uygulamasında 27/1/2023 hesaplama tarihi ve yabancı para zorunlu karşılıklardan komisyon alınması uygulamasında 20/1/2023 hesaplama tarihinden itibaren geçerli olacaktır. Diğer taraftan, bahse konu değişiklikler 13/1/2023 tarihinden itibaren Türk lirası mevduat/katılım fonu payı bildirimlerinde dikkate alınacaktır” ifadeleri kullanıldı.
Kaynak: Bloomberg