Yılın ilk haftalarında bir çok bankacının en merak ettiği şey maaş zamları… Enflasyon oranı belli olur, Asgari ücrete yapılan zam oranı belli olur . Emekliye memura yapılan zam oranları belli olur…. Bankacının maaşına gelecek zam bir türlü belli olmaz ay sonu gelmeden. Neye göre yapılacağı da belli değildir zaten . Sendikası olmayan bankalarda hele Patronların iki dudağı arasından çıkacak o rakama bağlıdır her şey . O rakamı duymak yetmez, ardından Bölge Müdürlerinin, Şube Müdürlerinin keyfine, takdirine kalmış zam oranlarını beklemeye başlar Şubelerde çalışan bankacılar . Çoğu maaşına yapılan zam oranını, hesabına yatan tutarı görünce öğrenmiş olur, bir gün önce telefonla lütfedip bildirmezlerse tabii. Telefonla, maille ya da yüz yüze yapılan bildirimlerde de sonuna o cümle eklenir zaten mutlaka; “ Maaş bilgileriniz gizli arkadaşlar , kimseyle paylaşmayın lütfen…” Birazcık itiraz edecek olsanız ekler yönetici; “ Seninki diğerlerinden yüksek oldu , hiç sesini çıkarma, e mi …”
Gizlilik tembihi sonrası kimse kimseye soramaz da kolay kolay , anlayamaz da yapılan zam ortalamaya göre yüksek mi. düşük mü?
En azından Paramedya İnstagram’dan önce hikaye üç aşağı beş yukarı böyleydi . Paramedya İnstagram hikayeleri icad oldu , gizlilik bozuldu. Az da olsa maaş zamlarına bir şeffaflık geldi …
Oldum olası gizli saklı işleri pek sevmem. Bankaya müfettiş yardımcısı olarak işe girdiğimde teftişe başlanacak şubenin son güne kadar “ gizli “ tutulduğunu , muavinlere bilgi verilmediğini öğrenmiştim. Ertesi gün hangi ilde, ilçede , şubede teftişe başlayacağını akşam saat 6’ya doğru bildiriyordu Üstad’lar. Öylece bekliyorduk merak ve çaresizlik içinde. Uzakta bir şubeyse alelacele toplanan valizler , alınan biletler, ertesi gün mesai bitimine yakın o şubede olma telaşı, heyecanı… Gençtik, dinamiktik, dayanıklıydık böyle heyecanlara . Şimdi olsa kimse bir hafta önceden haber vermeden plan yaptıramaz bana. İnsan ruhu belirsizliği sevmez, rahatsız, huzursuz olur. Az da olsa geleceğini görebilmek ister. Süprizler öyle hoş karşılanmaz her zaman. Tıpkı son gün son anda belli olan maaş zamları gibi…
Herkesin borcu, harcı, ödemeleri var . Kiralara, okul ücretlerine , servislere gelen zamlar arka arkaya açıklanırken , ay sonunda yatacak olan maaşın belirsizliği Bankacıyı üzer…Hele bir de o üç kuruşluk zamlı maaşı “gizli tutma” baskısı yok mu ? “Neyi, kimden, neden saklıyoruz ki ?” Sorusu artık daha çok sorulur oldu bankacılar arasında. Hadi CEO’ların , GMY’lerin maaşı, primi, promosyonu gizli anladık da ( aslında tam anlayamadık, onu da sorgulayacağız daha sonra …) , şubede asgari ücretin üç aşağı beş yukarısı (!) bir maaş alan bankacının maaşı neden gizli olsun ki ? Yoksa Bankalar bu maaşları vermekten utanıyor mu gizli gizli (!)
Birçok konuda olduğu gibi , bu konularda da “daha fazla şeffaflık” ihtiyacı var ülkemizde . Maaş gizliliği sürekli olarak çalışan aleyhine çalışan bir sır gibi. Gizledikçe, sustukça küçüldü de küçüldü maaşlar, cebe girmeden ödemelere gider , biter oldu … “Gizli” olduğu İçin kimseye de bir şey diyemiyor bankacılar . Kamuoyunda herkes onları hala “ yüksek maaşlar alan şanslı meslek grubu “ sanıyor. Bazı bankacılar da paramız yok bari imajımız yerinde olsun deyip sessizliğini bozmuyor . Bu imaj ne zaman oluştu peki ?
Şimdi ne durumdadır bilmem ama eskiden bir ilçedeki banka müdürü o ilçedeki kaymakam kadar maaş alırdı mesela … Gelirleri de ünvanları da denkti , protokolde birlikte yer alırlardı … Kıdemli şefler , şefler , şef yardımcıları kendi aralarında kıdeme göre kadema kademe artan maaşlar alırlardı . Az çok bilinirdi kimin ne kadar maaş aldığ. Süpriz olmazdı, gizli kalmazdı … Herkes bir doktora, mühendise , bankacıya kızını vermek isterdi… Maaşı yüksek , düzenli geliri , sigortası var derlerdi …
Şimdi doktor , öğretmen, polis , kaymakam , vali , savcı maaşları “gizli” değil bildiğim kadarıyla . Onlar hala şeffaf … Özel sektöre yabancı ortaklar girdikten sonra başladı bu “ bankacının maaş gizliliği …” sevdası . Çeşitli gerekçeler sunsalar da bu konuyla ilgili, ben ikna olmadım şahsen . Ben şeffaflıktan yanayım gelirler konusunda. Hele de böyle “ kamu hizmeti “ sayılabilecek işlerde her şey ne kadar açık, net olursa o kadar iyi …
Bakalım ay sonu “ net” olarak belli olacak maaş zamları sonrası bankacılar maaş bilgilerini gizleyebilecekler mi ? Ne kadar gizlerse gizlesin, bir Bankacının yüzüne bakarak da maaşını öğrenebilirsiniz aslında… İnsan mutluluğunu da mutsuzluğunu da uzun süre gizleyemez çünkü … Ben de yeni Paramedya yazarı Ertuğrul bey gibi yazıyı bir şarkı ile bitireyim bari ( oldum olası kıskanırım kendisini aldığı maaş zamları açısından, hiç bir zaman kaç olduğunu söylemedi ama ne zaman maaşlar hesaba yatsa, o hep benden daha fazla gülerdi :))
“Gizli “maaş” bu…
Söyleyemem derdimi hiç kimseye …
Zevke veda, neşeye de
Veda artık her şeye …
Arzular bir bir hayal oldu …
Baharımın gülleri soldu.
Ömrüm hicran, hasret , gamla doldu … “
