Dolar kuru 16 lira dolayına ulaştı. Aslında denge kurun devam etmesi için kur artışının; TL enflasyonu eksi dolar enflasyonu artı doların dünyada değer kazanması (Dolar endeksi) kadar olması gerekir.
* 2022 başında 95,537 olan dolar endeksi Nisan sonunda 102,500 oldu. Yüzde 7,3 oranında arttı.
* Ocak-Nisan 4 aylık dolar enflasyonu yüzde 2,92 oldu.
* Ocak-Nisan 4 aylık TL enflasyonu TÜFE olarak yüzde 31,71 oldu. Eğer
* Bu şartlarda eğer yılbaşında Dolar/TL kuru dengede olsaydı, TL’nin dört ayda değer kaybı; (yüzde: 7,3 + 31,71- 2,9 = yüzde 36,09) olacaktı.
* Yılbaşı’nda dolar kuru 13,4127 iken, Nisan sonunda 14,8340 oldu. Yani dolar kuru daha az, yüzde 10,59 oranında arttı.
* Bu nedenle 1 Dolar artı 1 Euro’dan oluşan sepetin Merkez Bankası TÜFE bazlı reel kuru endeksi, ocak ayında 52,03 idi. (Yani TL yüzde 47,97 oranından daha düşük değerde idi.) Bu endeks Nisan ayında 57,05 oldu. (Yani TL değer kazandı ve yılbaşında 42,95 daha düşük değere yükseldi.)
Dün itibariyle dolar kuru 15,97 TL idi. Bu durumda Mayıs ayında TL biraz daha değer kaybetti. 19 Mayıs TL değer yaklaşık yüzde 45 oranında daha düşüktür. TL’nin düşük değerde olması kurdaki hızlı artışı frenliyor.
20 Aralık 2021’deki gibi yüksek artış olması için ekonomi yönetiminin bilerek veya bilmeyerek kurlar artan yanlışları yapması gerekir.
Öte yandan; TL’nin yüzde 45 daha düşük değerde olmasına rağmen, kur artışını zorlayan faktörler de var. Bunların başında; güven sorunu geliyor.
Siyasi iktidarın otokrasi eğilimi, hukukun üstünlüğünde geri düşmemiz, devletin parti devleti olması, iktidara olan güveni düşürdü. Bu nedenle yabancı sermaye gelmiyor ve tersine olanlar da çıkıyor. Dövize talep artıyor ve döviz arzı daralıyor.
Doğrudan yabancı yatırım sermayesi girmeyince, cari açık doğrudan dış borca dönüşüyor. Dış borç stokunun GSYH’ya oranı yüzde 60 oldu. Bu oran yüksek değil ve fakat Türkiye döviz kazanmayıp, devamlı kaybettiği için dış borçları çevirme sorunu ortaya çıkıyor.
Dahası ekonomide kriz olmasına rağmen ekonomi yönetimi dalga geçer gibi, konuyu beceriksiz esprilerle geçiştiriyor. Ayrıca enflasyon yüzde 70 iken MB dalga geçer gibi gösterge faizini yüzde 14’te tutuyor.
Bu nedenlerle Türkiye’nin beş yıllık tahvillerinde sigorta risk pirimi arttı. 709,78 baz puana yükseldi. Yani Türkiye artık yüzde 3 faiz dersek, artı 7 puan CDS oranı, eşittir yüzde 10 faizle dış borç bulabilecek.
Her durumda dış borçlarda temerrüt riski artıyor. Bu risk katardan veya Araplardan alınan üç beş milyar dolar borçla çözülmez.
Dahası MB rezervleri de eksi düzeydedir.
Bir yazımda eğer hükümet önlem alırsa dolar yıl sonunda 18 lirada kalır demiştim. Ama hükümet’te önlem almaya niyetli görünmüyor. Yada artık ipin ucunu kaçırdı. Panik yaşıyor.
Kur korumalı mevduat doları bir miktar tuttu. Ancak o da bitti. Bu şartlarda doların daha da artması kaçınılmaz görünüyor.
Esfenderkorkmaz.com