Zaman zaman ilginç tespitler içeren yazılarıyla dikkat çeken Kerim Rota, Perspektif’deki son yazsısında Türk Lirası’da kalanların hikayesini yazdı.
Kerim Rota, ” Bonozedeler, kooperatifzedeler, bankerzedeler, KEYzedeler, bankazedelerin ardından, “Enflasyonun sebebi faizdir” ile başlayan hikâyenin sonunda “elinde TL kaldızedeler” de tasarruflarını devlet eliyle kaybedenler kulübüne katılmış oldular. Görünen o ki, 2020’li yılların başı, Türk lirası birikimlerin devlet tarafından reel olarak en çok eritildiği yıllar olarak tarihe geçecek.” iddiasında bulundu.
İşte Rota’nın yazısından bir bölüm:
Elinde TL Kaldızedeler
Tasarruf sahiplerinin bu mağduriyetleri 1960’lardan günümüze değişik şekillerde yaşanmış olsa da tüm hikâyelerin iki ortak noktası var. İlki devletin kaynak arayışı ile bireylerin tasarrufunu zorla birleştirmeye yönelik ortaya çıkan “zihni sinir” fikirler. İkincisi ise faiz takıntısı nedeniyle çıkan krizler ve enflasyonlar sonucunda tasarrufların çaresizce denetimsiz başka alanlara yönelmesi. Bu ikisi birleşince kaybedenler hep tasarruf sahipleri olmuş.
2000’li yıllar tasarruf sahipleri açısından geçmişe göre sorunsuz başlasa da, son yıllarda faiz takıntısının enflasyonun yükselmesi ile birleşmesi sonucunda yeni “zedelerimiz” oluştu.
1980 sonrası dönemde Türk lirası tasarruf edenler iyi kötü enflasyon civarında bir getiri elde edebiliyorlardı. Ancak yeni ekonomik model diye çıkılan yolda %60 enflasyona karşı, mevduat faizleri %15’lerde kaldı. Tasarruflar hızla erimeye başladı.
Son zamanlarda tasarruf sahiplerinden en çok duyulan soru “Elimde TL kaldı ne yapayım?” sorusu. Yüksek enflasyon ve düşük mevduat faizi ortamında Türk lirası artık papazkaçtı oyunundaki gibi bir an önce elden çıkarılması gereken bir varlık haline geldi. Türk lirası “kötü para” niteliğinde olduğundan artık kimse elinde tutmak istemiyor. Paramıza tek talep borçlanırken oluşuyor. İmkânı olan TL borçlanıp başta gayrimenkul olmak üzere taşınır veya taşınmaz her türlü varlığa yatırım yapmakta. İmkânı kısıtlı olanlar ise fiyat artış korkusundan erzak ihtiyaçlarını bile birkaç hafta öne çekme derdine düştüler.
Bu politikalar sonucunda enflasyon ve gayrimenkul fiyatları rekorlar kırıyor. Bu rekorların yanında mevduat getirileri sözünü etmeye değmeyecek kadar düşük seviyede kalıyor.
Bu gidişle “elinde TL kaldızedeler” pek yakında başlarının çaresine bakacak ve kısa bir süre içinde “gerçek” Türk lirası vadeli mevduat yapan bir birey ortada kalmayacak.
Görünen o ki, 2020’li yılların başı, Türk lirası birikimlerin devlet tarafından reel olarak en çok eritildiği yıllar olarak tarihe geçecek. “Enflasyonun sebebi faizdir” ile başlayan hikâyenin sonunda “elinde TL kaldızedeler” de tasarruflarını devlet eliyle kaybedenler kulübüne katılmış oldular…