2014 yılında da BİST’de yabancı çaldı yabancı oynadı buna karşılık borsadan net 37 milyar lira kazandı. Kaybeden ise yerli yatırımcı oldu.İşte o araştırma:
CHP’li Umut Oran ilginç ekonomik çalışmalarına devam ediyor. Bu defaki konusu borsa. Umut Oran Türk ekonomisinin adeta çakıldığı 2014’de yabancıların nasıl tatlı kar elde ettiklerini araştırdı.
Borsa İstanbul’da (BIST) hisse senedi portföyü bulunan yerli yatırımcı sayısı geçen yıl net 35 bin 380 kişi daha azalarak 1 milyon 65 bin 473’e geriledi. Borsa’nın büyük bölümünü kontrol eden az sayıdaki yabancı yatırımcılar ise net 327 kişi ile artışını sürdürerek 9 bin 895’e ulaştı. Borsa’da yerli yatırımcıların hisse senedi portföyünün değeri yüzde 22.8 oranında bir büyüme ile 89.7 milyar lira olurken; yabancı yatırımcıların toplam portföy büyüklüğü yüzde 30.3 oranında net 37 milyar liralık bir artışla 159.2 milyar liraya kadar ulaştı. Yabancıların, BIST’te 2013 sonu itibariyle yüzde 62.6 olan payı, 2014 sonunda yüzde 64’e yükseldi. Yabancı yatırımcı başına ortalama 16.1 milyon TL’lik portföy büyüklüğüne karşılık, yerli yatırımcıların ortalama portföy büyüklüğü sadece 84 bin TL düzeyinde bulunuyor.
BORSA ABD KONTROLÜNDE
BIST’te işlem gören hisse senetlerinin 53.1 milyar lira ile yüzde 21.3’ü 1.350 ABD’li yatırımcıya ait bulunuyor. Buna göre ABD’li yatırımcılar tek başına Borsa’nın beşte birini kontrol ediyor. 2014 sonu itibariyle 491 İngiliz 26.1 milyar TL ile Borsa’nın yüzde 10.5’ine Lüksemburglu 319 yatırımcı da 10.1 milyar lira ile yüzde 4’üne sahip durumda. Buna göre sayıları 2 bin dolayındaki bu 3 ülke yatırımcıları Borsa’nın üçte birden fazlasını kontrol ediyor. Borsa’da 125 Hollandalının 6.4 milyar, 174 İrlandalı yatırımcının 6 milyar, Singapurlu 10 yatırımcının 5 milyar, Norveçli 26 yatırımcının da 4.9 milyar liralık portföyü bulunuyor.”
CAYMAN ADALARI HEP VAR
Borsa’da Cayman Adaları menşeli 126 yatırımcıya ait 4.1 milyar liralık portföyün dikkat çekici olduğunu söyleyen Oran, “Kara paracıların, paralarını aklayarak ekonomiye sokmak için tercih ettikleri vergi cennetleri ve offshore merkezlerinin başında gelen Cayman Adaları menşeli bu yatırımcıların mahiyeti açıklamaya muhtaçtır. Söz konusu yatırımcılar Borsamızın yaklaşık yüzde 2’sine sahip durumdadır. Bu 126 yatırımcıdan kaçı, bu tür yerlerde kurdukları paravan şirketler üzerinden kara para aklayan ‘bıyıklı yabancılar’ kategorisinde yer almaktadır?” diye sordu. Oran şunları söyledi:
“Borsa’da ülkelere göre yatırımcı sıralamasında daha sonra toplam 3.6 milyar liralık portföyle 71 Fransız ve 3.3 milyar liralık yatırımla 41 Yunan yatırımcı geliyor. İlk on ülke yatırımcılarının Borsa’daki payı yüzde 50’ye varıyor. Hükümetin yüzde 3’lük zamlara mahkum ettiği işçi, memur, emekliye; yoksul halk kitlelerine, Borsa performansı üzerinden ekonominin iyi yönetildiği algısı işleniyor. Kredi kartı borcunu ödeyemeyip kara listeye giren, evine ekmek götürmekte zorlanan gariban vatandaşımız, Borsa yükseldikçe, hükümetin ekonomide başarılı olduğu algısına kapılıyor. Bu yanlış algı, AKP’nin yolsuzlukları ve yaptığı tüm yanlışlar için adeta hafifletici sebep oluyor.
EKONOMİ İYİ YOLDA MI?
Oysa ne yazık ki Borsa’da yükseliş, Türkiye ekonomisinin iyi yolda olduğu anlamına gelmiyor. Çünkü tüm göstergeler 2014’te ekonominin çakıldığını, tüm kesimlerin kan kaybettiğini gösteriyor. Borsa’da dönen para, kısa vadeli spekülatif yabancı sermayedir, yani sıcak paradır. Sıcak paracılar nerede yüksek faiz ve tatlı kâr varsa oraya yönelir, amacı vur-kaçtır. Bunun reel ekonomiye; üretime, yatırıma, istihdama bir faydası yoktur. Aksine, parayla para kazanıp bunu ülkesine transfer eder, yani bulunduğu ekonominin kanını emer. Hayali “faiz lobisi” yaratıp ona savaş açanlar, gerçekte 12 yılda Türkiye’yi sıcak paracıların istismar arenasına çevirdiler. Şimdi Fed’in beklenen faiz artırım ile sıcak para akımları tersine dönecektir. ABD’nin faiz artırması demek, yabancı yatırımcının Borsa portföyünü satıp parasını götürmesi, yani Türkiye’den sıcak para çıkması demektir. Bu da Borsa’yı tepetaklak edecek, dövizi fırlatacak bir gelişmedir.
BİST’TE KİM KAZANDI?
