İyisiyle kötüsüyle bir yılı daha geride bıraktık. 2024 yılını bitirdik, 2025’e girdik.
Geçmişin muhasebesini yapmak önemli: hangi şartlarda ve koşullarda nelerin yaşandığını bilmek, geleceği yönlendirmemize yardımcı olur.
Bizi ilgilendiren 2024’ün ekonomi ve finans hikayesiydi.
Peki 2024’ün hikayeleri nelerdi?
Bence ilk hikayesi kesinlikle enflasyon.
Her yıl “dişinizi sıkın önümüzdeki yıl harika olacak” deniliyor. Diye diye yıllar geçti…
“Bu yıl tamam ama önümüzdeki yıl kesin enflasyonu yeneceğiz” her yılın hikayesi zaten.
Gözlerdeki ışıltı artık görünmüyor ama gördüğümüz 44.38% TÜİK enflasyonu.
Yine yüksek enflasyon yaşadık, yine fakirleştik…
İkinci hikaye ise bana sorarsanız yüksek faiz oldu.
Yılı 42.5% ile açtık – 50’ye tamamladık – uzun süre 50’de gittik – ve son düzlükte 47.50% ile kapattık.
Yani diyeceğimiz 2024 hem yüksek enflasyon hem yüksek faizle geçen çok sancılı bir yıl oldu. Hem fakirleştik hem de faiz altında ezildik.
Sadece para politikasıyla enflasyonla mücadele etmeye kalktık – ama maliye politikasını bulamadık. Aradığımız maliye politikasına ulaşılamadı…
Bir ara bi “Kamuda Tasarruf Tedbiri” diye bir şey duyuruldu da 1 haftada unutuldu gitti. Adını hatırlayan yok.
“Çerez Parası” diyebileceğimiz bir tasarruf öngörüldü ama toplasan 100 gram karışık alamazsın !!!
Üçüncü hikayemiz ise vergiler oldu
Kamu maliyesi namına bir şey görülemeyince halk 2024’de vergiye boğuldu.
Mehmet Şimşek beyefendiyi gerçekten tebrik etmek istiyorum. Dünyada bu kadar yaratıcı bir Maliye Bakanı herhalde henüz görülmedi. Bilen varsa bilgilendirsin lütfen.
Halk için kara mizah oldu tabi. Dışardan izlesek komik ülke. Kredi kartı limitine göre vergilendirme bile düşünüldü – kamu test edildi. Tepki gelince geri çekildi ama eminim taslak hala bir yerlerdedir.
2024 özetle yüksek enflasyon – yüksek faiz – yüksek vergi (halkın sırtına ha kaymak tabakanın değil) yılı oldu.
Dördüncü hikaye düşük kur politikası
2024’de yabancının carry trade (mi acaba??) aktivitesiyle gelen dövizle TCMB kasasını rahatlattı. Yılı düşük kurla kapattık. TL ciddi değerlendi.
Enflasyonla mücadelede düşük kur politikası belirlendi o zaten tamam. Ama ne derecede başarılı oldu ve ne kadar daha sürdürülebilir muamma.
Veee Resesyon…
2024’ün başlarından beri söylüyoruz bu yıl resesyon gelecek diye. Hisseleri dikkatli seçin dedik, borsa kan gölü dedik. Ben dedim, Soner Gökten hocam dedi, Paramedya’da söyledik, Paramedya TV’de söyledik.
O Yazımı buradan iletiyorum lütfen okuyunuz. Linkini bırakıyorum.
https://www.paramedya.com/devami/101839/batmayacak-dogru-sirketi-bulmanin-10-kriteri/
Ve tabii olan oldu…
Gelelim finans piyasalarına
Ekonomide bunlar olurken finans piyasaları ne alemde? Bakalım.
Aşağıda iki grafik veriyorum. 2024 Türkiye Finans Piyasaları Yatırım Bilançosu.
İlk grafik nominal, ikinci grafik reel (enflasyondan arındırılmış).
2024’ün ilk günü 100 TL yatıran birisinin parası: Borsada, Dolarda, Altında ve Para Piyasasında (faizde) değerlendirse yıl sonunda ne kadar parası olurdu?
2024 TR Finans Piyasaları Yatırım Bilançosu (Nominal)
1) Para piyasası 60% ile en çok kazandıran araç olmuş.
2) Altın (gram) başabaş ilerlemiş fakat Kasım ayından bu yana olan düşüş sebebiyle faizin gerisinde kalmış
3) Borsa endeksi (26%) ve dolar (19%) en az kazandıranlar arasında. Temmuz sonundan itibaren borsa ciddi kaybettirdi. Dolar ise tüm yıl boyunca stabil şekilde arttı.
Peki enflasyon canavarını kimler yendi?
2024 TR Finans Piyasaları Yatırım Bilançosu (REEL)
Piyasanın asıl bomba özeti burada
1 Ocak 2024’de yatırılan 100 TL’nin 31 Aralık 2024’e kadarki değişimi (Reel – enflasyondan arındırılmış)
Sene başında yatırılan 100 TL’nin alım gücü
Borsa: 87 TL
Dolar: 82 TL
Altın: 104 TL
Faiz: 110 TL olmuş
2024’de Altın ve faiz parayı korurken borsa ve dolar reel anlamda servet kaybına yol açtı.
2024 özeti bu şekildeydi.
Kötü günler geride kaldı. Daha kötü günler bizi bekliyor.
Sevgiyle kalın.