Fibabanka problem yaşıyormuş.
Para saymaktan yorulmuşlar.
ATM’ler bozuluyormuş.
Operasyon maliyetleri yükseliyormuş.
Neden?
Büyük banknot ihtiyacı yüzünden.
Kim söyledi bunu?
Fibabanka Genel Müdürü Ömer Mert.
Net şekilde ifade edeyim, kendisini bu sözlerine karşın adeta şok oldum.
Öncelikle Ömer Bey’e hatırlatmalıyım.
Bankasının müşteriden aldığı şubeye ayakbastı parası, elde ettiği net faiz gelirinden fazla.
Türkiye’de mevduat yatırımı kısa vadelidir (32 ila 95 gün). Bu bahisle gerçek durum tahakkuk esaslı finansallardan değil, nakit akış tablosundan görülebilir. Ben de öyle yapıyorum, BDDK formatındaki konsolide olmayan nakit akış tablosunu kullanıyorum.
Fibabanka’nın 2024 altı aylık nakit akış sonuçları gösteriyor ki; temel bankacılık faaliyetlerinde nakit girişine sağ olsunlar müşteriler müthiş katkı vermişler.
Müşteriler ilk 6 ayda yaklaşık 2 milyar TL ücret ve komisyon ödemişken, Ömer Bey’e söylemeden geçemiyorum: ‘Zahmet olacak lakin müşterilerden alınan bu bedelin karşılığı olarak operasyonel maliyetlere de katlanın lütfen!’
Gelelim olayın ikinci boyutuna.
Ülke öyle bir hal aldı ki, herkes kendi çıkarlarını önceleyerek konuşuyor.
İş insanı enflasyon muhasebesi kaynaklı vergi istemiyor.
Borsacı gelir vergisi istemiyor.
Konut ağaları vergi vermek istemiyor, elden kira toplama düzeninin bozulmasından korkuyor.
Türkiye’de şirketler fakir, patronlar zengin.
Kurumlar vergisi artırılamıyor, iş dönüp dolaşıp ücretlilerden alınan gelir vergisine ve halktan alınan katma değer vergisi ve özel tüketim vergisine kalıyor.
Zengin vergi vermezken, dar gelirli ve fakirler vergi yükü altında eziliyor.
Tüm bu döngünün temelinde ise kayıt dışı ekonomi var.
Enflasyonla mücadele sürecinde, hele ki maliye politikasının halen tek ayağı aksarken, mevcut banknotların büyütülmesi şu an için kayıt dışı ekonomiye yarar sağlamak başka bir işe yaramaz.
Restoranlarda, kuaförlerde, özel muayenehanelerde, gayrimenkul satışlarında, kayıt dışı personel istihdamında vergisiz kazanca yönelik işler kolaylaşır.
Çok yanlış olur.
Hele ki ödeme araçları hiç olmadığı kadar dijitalleşmiş ve kolay imkanlar sağlarken.
Lafın kısası,
Kayıt dışındaki parasıyla gayrimenkul satın alan birinin parası şubede bütün gün sayıldı diye büyük banknot talep etmek çok sığ bir görüştür.
Ekonomi bankada para saymak veya ATM’nin operasyonel yüküne indirgenemez.
Sevgi ve vicdanla kalın…
Prof. Dr. Soner GÖKTEN