BANKACILAR YIPRANMA HAKKI İSTİYOR

 Türkiye’de 18 meslek grubuna yıpranma hakkı veriliyor. Bankacılar da bu hakdan yararlanmak istiyor.
 
Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. Yıpranma payı isteyen birçok çalışan var, denizciler, hakimler,savcılar, öğretmenler bunlardan bazıları. Bankacılar da hükümetin yapması planlanan yıpranma yasasına ek maddelerde yer almak istiyor. Zira bankacılık mesleğinin son 5 yılda en çok yıpratan meslek gurupları arasında yer aldığı biliniyor.

İş ve sosyal güvenlik hukuku uzmanı ve bilirkişisi Av. Cüneyt Alihan Danar yıpranma payının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçtiğini söylüyor. Çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarfedilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
 
Türkiye’de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK’da, Emniyet’te, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda, basın ve gazetecilikle, TRT’de görev yapanlarla TBMM’de yasama organı statüsünde çalışanlar.
Yıpranma payı olan meslekler
 
1) Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 – 90 gün.
 2) Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün.
 3) Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün.
 4) Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün.
 5) Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün.
 6) Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün.
 7) Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün.
 8) Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün.
 9) Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün.
 10) Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün.
 11) Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler
 radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
 12) Su altında çalışanlar 60 gün.
 13) Türk Silahlı Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler 90 gün.
 14) Emniyet ve MİT mensupları 90 gün.
 15) İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar 60 gün.
 16) Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışan gazeteciler 90 gün.
 17) TRT’de Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışanlar 90 gün.
 18) Türkiye Büyük Millet Meclisi Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammı alıyor.